Jien imrobbija f'familja, kif naqbad inpoġġiha, reliġjuża, "Kattolika, Appostolika, ħaġa waħda mal-Missier"? Insomma, minn żmien żgħoriti 'l hawn inbidlu ħafna affarijiet. Pereżempju kont nisma' Radju Marija meta kelli xi seba' snin; programm partikulari - "L-Arka ta' Noe". Bħal daż-żmien, fl-Għid, missieri kien sabli silta mill-Bibbja, kienet titħaddet dwar il-qawmien ta' Kristu, biex inċempel fuq dan il-programm u waqt li nsemma' leħni, insemma' l-Kelma t'Alla. Jien u nistenna biex inkun nista' nitkellem live fuq il-programm, minħabba li l-Bibbja qisha tifel oħxon il-ħin kollu jiekol, ingħalqet u ma kelli ebda idea minn fejn kienet meħuda s-silta li kelli naqra.
Dak il-ħin bl-iktar leħen ħelu u kalm nisma' "Ħello, min hemm fuq il-linja?" Dak il-ħin blajt bżieqti u għidt kull kelma ħażina li kont naf (probabbli "koko" u "pipi"). Infxilt u qbadt u ftaħt paġna rqiqa bl-addoċċ waqt li għidtilha li rrid naqra silta mill-Bibbja. Staqsietni minn fejn hi meħuda, u kont naf kif - problemi ta' xejn. Insomma, apparti li din is-silta ma kellha xejn x'taqsam mal-Għid, għaffiġtha u d-dagħa ta' Malti li ħareġ minn fommi dakinhar nisħtu. Kieku jivvintaw magna biex tmur lura fil-passat, nidħol fiha, u noqtol lili nnifsi, imma mbagħad ma jkunx possibbli, għax immut jien fil-futur u ma nkunx nista' mmur verament fil-passat. Interessanti. Insomma, din hi s-silta:
(Prov 26:4-12)
Tweġibx lill-iblah skont bluhatu, biex ma tkunx bħalu int ukoll. Wieġeb lill-iblah skont bluhatu, biex ma jaħsibx li hu xi għaref. Min jibgħat lill-iblah jagħmillu xi qadja, ikun qed jaqta' riġlejh u jixrob l-inkwiet. Bħar-riġlejn imdendla ta' wieħed zopp, hekk proverbju fuq fomm l-iblah. Bħal min jorbot iż-żrar mal-iżbandola, hekk hu min jagħti ġieħ lill-iblah. Bħal xewka f'id wieħed fis-sakra, hu proverbju fuq fomm l-iblah. Bħal min itajjar il-vleġeġ fuq kull min jgħaddi, min jinqeda bl-iblah u s-sakranazz. Bħal kelb li jerġa' jiekol dak li jaqla', hekk l-iblah li jtenni bluhatu. Qatt rajt wieħed jidhirlu li hu għaref? Hemm aktar tama għall-iblah milli għalih.
Kif taħseb li qrajtha jien? Ħassejt kull hakka li teżisti. "Bluhatu" qrajtha "bluħatu" - u tissemma' kemxa mhux ħażin. F'kelma waħda għamilt alliterazzjoni ta' /ħ/ żul minn hawn - 'abbli għax sħitt ħajti. B'xi mod ħallietni naqraha, u jien ma nafx meta kelli nieqaf. Imbagħad waqqfitni meta bdiet tħoss repetittivament leħni jirtogħod. Min-naħa l-oħra tal-kamra stajt nisma' 'l familti kollha togħxa u titnejjek bija waqt li jgħajtu "X'inhi taqra dik?!" Dan naħseb hu wieħed mill-aktar mumenti umiljanti f'ħajti, imma li forsi dawwalni fl-istess ħin. Forsi f'xi univers parallel ieħor, ma ingħalqitx il-Bibbja u mhux qed nistudja l-Malti. Min jaf...
Tuesday, April 26, 2011
Friday, April 22, 2011
Iż-Żmien
Mill-fergħa ħarġu z-zkuk, miz-zkuk ħarġet fjura, u mill-fjura ħarġet il-frotta. Il-bajda faqqset f'għasfur. Ħareġ farfett mill-fosdqa. Saret kutra mis-suf tan-nagħaġ u l-bebbuxu ħareġ għan-nida ta' flgħaxija. L-għeneb iffermenta u sar inbid.
Imma l-frotta mdewda, l-għasfur waqa' mill-bejta u ħatfitu qattusa, u l-farfett ħareġ b'ġewnaħ imkisser. Il-kutra nħarqet u l-bebbux intrifes iqarmeċ fid-dlam tal-lejl, misħuq mal-bankina. L-inbid ħżien u sar ħall. Għadda wisq żmien u l-affarijiet inbidlu għall-agħar. Xejn ma għadu li kien. Stajna nsalvaw dik il-frotta milli tiddewwed u nikluha, il-bebbuxu milli jitkisser, u nixorbu l-inbid qabel ma sar ħall u kellna ċ-ċans biex niġbru lil dak l-għasfur. Imma xejn ma ġara minn dan. Il-ħajja tkompli. Id-dud kiel u xeba', bħalma kiel il-qattus minn fuq l-għasfur.
Imma l-frotta mdewda, l-għasfur waqa' mill-bejta u ħatfitu qattusa, u l-farfett ħareġ b'ġewnaħ imkisser. Il-kutra nħarqet u l-bebbux intrifes iqarmeċ fid-dlam tal-lejl, misħuq mal-bankina. L-inbid ħżien u sar ħall. Għadda wisq żmien u l-affarijiet inbidlu għall-agħar. Xejn ma għadu li kien. Stajna nsalvaw dik il-frotta milli tiddewwed u nikluha, il-bebbuxu milli jitkisser, u nixorbu l-inbid qabel ma sar ħall u kellna ċ-ċans biex niġbru lil dak l-għasfur. Imma xejn ma ġara minn dan. Il-ħajja tkompli. Id-dud kiel u xeba', bħalma kiel il-qattus minn fuq l-għasfur.
Tuesday, April 19, 2011
Il-Jien
Għadni ma nafx min jien u ma naħsibx li għad xi darba nasal għal konklużjoni. Jien ma nifhimx lili nnifsi, wisq aktar lill-bniedem. Jien nisgħol, jien inweġġa' u nitweġġa', jien nitqalleb, jien inħokk, jien neżisti - bħalma teżisti ħuta fil-baħar, bħalma jeżisti lapes fuq il-mejda, bħalma jeżisti l-Kaljċu fil-ġebla Maltija. Jien għandi leħen ikellimni f'moħħi u ġieli ma jħallinix naħseb sew, u ġieli nkellmu. "Jien ħafna nies". Jien vulnerabbli ħdejn tank tal-gwerra. Jien b'saħħti ħdejn bebbuxu. Jien inħobb ninżel in-niżla, imma nidejjaq nitlagħha. Jien nhewden fuq l-inqas ħaġa. Jien belha, għażżiena u nħobb nitratieni. Inħobb nitfissed imma nidħol f'argumenti u ġlied ma' nies li nħobb. "Cogito ergo sum". Jien naħseb, għalhekk jien ma nistax norqod.
Sunday, April 17, 2011
Riħa ta' qrusa
Ilbieraħ kont l-aħħar ġurnata xogħol, u kont waħdi, għalhekk kien hemm nies mhux ħażin. Ħin minnhom ġiet waħda bil-problemi f'xi magna, u mort nara x'inqala'. Riedet tilgħab "Tekken" ma' waħda oħra fl-istess ħin. Hi u tkellimni qed ngħid "Illostra x'riħa tinten ta' remettar għandha din." U ma tajtx kas.
Beda jsir il-ħin u mort nagħlaq it-toilets, u erġajt xammejt din ir-riħa ta' vomtu. Dort u nara wieħed jitmiegħek fuq bank b'waħda ttaptaplu dahru, u ħdejhom kien hemm għadira kusksu mmerraq. Mort fuqha u għidtilha biex joħorġuli 'l barra, imbagħad waqt li qed naħseb bejni u bejn ruħi, għidt, "Jekk se jitilqu 'l hemm se jkolli nnaddaf jien". Ġrejt inġib roll tal-imsieħ blu oħxon, tajtulha f'idha, u għidtilha "Ħa, imsaħ."
Ħarset lejja bl-ikrah u qantli "Tajt mhux ħa nnaddfu jien. Mela jien naf innaddaf ir-remettar?" Għax issa qed jagħmlu l-korsijiet tal-Kunsill kif għandek tnaddaf ir-remettar! It-tifel qalli xi ħaġa hekk "Imma bdede gii żemm." Għidtilha li bħalma kien jaf isir hekk, jafu jnaddfuh. Ressaqtilhom żibel ħdejhom biex jarmu kollox fih u kulħadd qed iħares lejhom. It-tifel jogħrok u jirrimetti fl-istess ħin. Mort nagħlaq it-toilets u għoddejt ħames sekondi u erġajt dort, u rajthom se jaħarbu. Għajjattilhom u reġgħu ġew jimsħu bħal kurnuti.
It-tifla kienet qiegħda fuq il-mowbajl u qalet "Ija, Ma, we're soon coming home istra."
U x'għamilt jien? Għollejt leħni biex jinstema' mill-mowbajl, "Ejja naddfuh issa dar-remettar, mhux tiġu hawn u tħallu dil-mandra!" Ħarsitli ħafna bl-ikrah dit-tifla. Ħafna. Jekk taraw tifla kollha mbenġla llum, minħabba fija.
Insomma, anzi neħħew ħafna mill-ispagetti mqatta', aċituż, qares u ma kienx għadu jidher daqshekk mal-art. Ma kellix xi tip ta' fwieħa biex intaffi mir-riħa ta' tqalliegħ li kien hemm, allura qbadt żewġ bottijiet li nnaddfu l-ħġieġ bihom u qgħadt nisprejja fl-arja ta' fejn kien hemm ir-remettar. Spiċċajt bis-sabiħ, le?
Beda jsir il-ħin u mort nagħlaq it-toilets, u erġajt xammejt din ir-riħa ta' vomtu. Dort u nara wieħed jitmiegħek fuq bank b'waħda ttaptaplu dahru, u ħdejhom kien hemm għadira kusksu mmerraq. Mort fuqha u għidtilha biex joħorġuli 'l barra, imbagħad waqt li qed naħseb bejni u bejn ruħi, għidt, "Jekk se jitilqu 'l hemm se jkolli nnaddaf jien". Ġrejt inġib roll tal-imsieħ blu oħxon, tajtulha f'idha, u għidtilha "Ħa, imsaħ."
Ħarset lejja bl-ikrah u qantli "Tajt mhux ħa nnaddfu jien. Mela jien naf innaddaf ir-remettar?" Għax issa qed jagħmlu l-korsijiet tal-Kunsill kif għandek tnaddaf ir-remettar! It-tifel qalli xi ħaġa hekk "Imma bdede gii żemm." Għidtilha li bħalma kien jaf isir hekk, jafu jnaddfuh. Ressaqtilhom żibel ħdejhom biex jarmu kollox fih u kulħadd qed iħares lejhom. It-tifel jogħrok u jirrimetti fl-istess ħin. Mort nagħlaq it-toilets u għoddejt ħames sekondi u erġajt dort, u rajthom se jaħarbu. Għajjattilhom u reġgħu ġew jimsħu bħal kurnuti.
It-tifla kienet qiegħda fuq il-mowbajl u qalet "Ija, Ma, we're soon coming home istra."
U x'għamilt jien? Għollejt leħni biex jinstema' mill-mowbajl, "Ejja naddfuh issa dar-remettar, mhux tiġu hawn u tħallu dil-mandra!" Ħarsitli ħafna bl-ikrah dit-tifla. Ħafna. Jekk taraw tifla kollha mbenġla llum, minħabba fija.
Insomma, anzi neħħew ħafna mill-ispagetti mqatta', aċituż, qares u ma kienx għadu jidher daqshekk mal-art. Ma kellix xi tip ta' fwieħa biex intaffi mir-riħa ta' tqalliegħ li kien hemm, allura qbadt żewġ bottijiet li nnaddfu l-ħġieġ bihom u qgħadt nisprejja fl-arja ta' fejn kien hemm ir-remettar. Spiċċajt bis-sabiħ, le?
Sunday, April 10, 2011
Imma ma nistax
Għandi aptit nintelaq fuq is-sodda, nitgħawweġ u nirrombla bħall-ħanżir l-art u norqod raqda twila li jekk ma nqumx, aħjar; nintilef fl-abissi tax-xejn. Nagħlaq għajnejja u nara baħħ, u f'dan il-baħħ nieħu gost għax pass lura u pass 'il quddiem ikunu l-istess ħaġa. Nintilef mill-eżistenza. Nintilef mill-jinijiet ta' ġo fija, imma fl-istess ħin moħħi jobżoq dawn il-jinijiet u nispiċċa noħlom u nqum imħassba. Tiġini l-apatija għax ma nistax nikkontrolla lili nnifsi. Aħjar kont veru l-ħanżir l-art, nintefa' taħt bankina għall-umdità u forsi jisħaqni xi tajer tal-karozza, xi sieq ta' xi ħadd, jew jiġi jgerrimni xi pespusu; għall-inqas inkun ta' użu, jekk xejn - trab għall-ħamrija, mhux ħela ta' spazju, ħela ta' ċelloli, ħela ta' arja. x-b-għ.
Saturday, April 9, 2011
Dundjan u klawstrofobija
Agħżaq ġo fija bħalma l-bidwi jagħżaq fil-ħamrija. Iddriljani bħal jackhammer fil-konkrit. Faqqagħni bħall-injam ifaqqa' f'ħuġġieġa. Ilgħaqni bħall-ġelat iqattar fix-xemx; bl-għaġla imma bil-mod. Ħabbatni bħall-mewġ qawwi mal-blat bir-raxx itir. Bħaċ-ċagħka titqabbeż f'wiċċ il-baħar. Aħtafni bħall-iljun jaħtaf iċ-ċerva minn għonqha. Qattagħni bħal meta l-qattusa tiegħi kienet tniffed difrejha mat-tapit. Imlini bħalma ommi timla d-dundjan fil-Milied tant li jkollha tħitu. It-tajers tal-karozza jħokku mal-art. Il-far jidħol fit-toqba. Il-fenek iħaffer il-ħofra. In-naħla tħaffer fiċ-ċentru tal-fjura għall-pollinu għax imlebilba għal naqra għasel. Idħol bħal meta tidħol fil-kamra ta' taħt it-taraġ biex tleħħaq sa ġewwa.Int qiegħed fuq l-għatba. Il-bieb miftuħ; idħol. Hemm. Hekk. Tgħidlix li int klawstrofobiku għax ma nemmnekx.
Tuesday, April 5, 2011
Kulħadd jitkellem waħdu
Kienet kwieta waħidha, u mort biex nagħtiha qatgħa minn wara. Jien u miexja nkiss inkiss, smajtha thewden "Jaqblu ta', eżatt jaqblu dal-purtieri mal-kulur tal-ħajt; jgħidu li jridu." U mort minn warajha u ħsadtha - mhux biss bil-qatgħa imma għax indunat li qbadtha titkellem waħidha. U nfqajt nidħaq biha. Mhux l-ewwel darba li qbadtha titkellem waħidha.
Għalija kulħadd jitkellem waħdu, tifel ta' għaxar snin, mara xwejħa ta' tmenin sena u fuqhom, u anki jien. Ma niddejjaqx ngħidha. Ma nafx għala, imma li titkellem waħdek, fis-soċjetà ħafna drabi titqies bħala xi ħaġa li jagħmluha n-nies li m'humiex f'sikkthom. Hawn min jagħmilha ovvja, oħrajn qas jintebħu li qed jagħmluha, waqt li oħrajn jagħmluha f'qalbhom u jien nipprova naqra x'qed jaħsbu bl-atti li jkunu qed jagħmlu.
Pereżempju, dal-aħħar inkun fuq tal-linja nosserva l-azzjonijiet tan-nies. Rajt waħda tgerfex fil-basket. U f'qalbi għidt li din qed tfittex xi ħaġa. U bdejt ngħid, forsi ċ-ċwievet, il-mowbajl? Ħarġet iċ-ċwievet. Dak il-ħin, f'moħħha kienet qed tgħid xi ħaġa hekk probabbli: "Fejnhom iċ-ċwievet? Daħħalthom jien? Il-liba tgħidlix li se nibqa' barra llejla." U meta sabithom probabbli moħħha qal "Fjuw".
Ġieli nkun għand tal-ħanut ħdejn xeba xkafef, u naqbad lil xi ħadd jitkellem waħdu "Fejnu t-ton taż-żejt? Le, dan tal-brine." U nħares b'ħarsa stramba lejhom, u jiħmaru. Li titkellem waħdek tgħajjat mhix ħaġa tal-mistħija, qas li qed tgħid kemm int imxennaq għal ħaxja - hemmhekk forsi tkun naqra imbarazzanti l-ħaġa.
Fuq kollox jien hawnhekk qed nitkellem waħdi. Jien u ntektek bit-tastiera qed nitkellem waħdi. Int, waqt li qed taqra, qed titkellem waħdek u qed tgħaddi kummenti dwar dak li qed tisma' f'moħħok. Facebook stess jgħidlek bi kliem ħelu "What's on your mind?", minflokk, "Tkellem waħdek - kulħadd jagħmilha". M'iniex ngħid li Facebook qanqal dan il-bżonn biex il-bniedem jitkellem waħdu. Il-bniedem stess qabbad dan il-bżonn lilu nnifsu, għax imxennaq għal komunikazzjoni ma' xi ħadd jew xi ħaġa. Sieħbi li naħseb ikellem 'il-ħut tiegħu, jien li numanizza lill-għasfura, Tom Hanks f'Cast Away ikellem lill-ballun u saħansitra jagħtih isem, u ommi li tagħti ġudizzju dwar il-purtieri li se tfassal.
Għalija kulħadd jitkellem waħdu, tifel ta' għaxar snin, mara xwejħa ta' tmenin sena u fuqhom, u anki jien. Ma niddejjaqx ngħidha. Ma nafx għala, imma li titkellem waħdek, fis-soċjetà ħafna drabi titqies bħala xi ħaġa li jagħmluha n-nies li m'humiex f'sikkthom. Hawn min jagħmilha ovvja, oħrajn qas jintebħu li qed jagħmluha, waqt li oħrajn jagħmluha f'qalbhom u jien nipprova naqra x'qed jaħsbu bl-atti li jkunu qed jagħmlu.
Pereżempju, dal-aħħar inkun fuq tal-linja nosserva l-azzjonijiet tan-nies. Rajt waħda tgerfex fil-basket. U f'qalbi għidt li din qed tfittex xi ħaġa. U bdejt ngħid, forsi ċ-ċwievet, il-mowbajl? Ħarġet iċ-ċwievet. Dak il-ħin, f'moħħha kienet qed tgħid xi ħaġa hekk probabbli: "Fejnhom iċ-ċwievet? Daħħalthom jien? Il-liba tgħidlix li se nibqa' barra llejla." U meta sabithom probabbli moħħha qal "Fjuw".
Ġieli nkun għand tal-ħanut ħdejn xeba xkafef, u naqbad lil xi ħadd jitkellem waħdu "Fejnu t-ton taż-żejt? Le, dan tal-brine." U nħares b'ħarsa stramba lejhom, u jiħmaru. Li titkellem waħdek tgħajjat mhix ħaġa tal-mistħija, qas li qed tgħid kemm int imxennaq għal ħaxja - hemmhekk forsi tkun naqra imbarazzanti l-ħaġa.
Fuq kollox jien hawnhekk qed nitkellem waħdi. Jien u ntektek bit-tastiera qed nitkellem waħdi. Int, waqt li qed taqra, qed titkellem waħdek u qed tgħaddi kummenti dwar dak li qed tisma' f'moħħok. Facebook stess jgħidlek bi kliem ħelu "What's on your mind?", minflokk, "Tkellem waħdek - kulħadd jagħmilha". M'iniex ngħid li Facebook qanqal dan il-bżonn biex il-bniedem jitkellem waħdu. Il-bniedem stess qabbad dan il-bżonn lilu nnifsu, għax imxennaq għal komunikazzjoni ma' xi ħadd jew xi ħaġa. Sieħbi li naħseb ikellem 'il-ħut tiegħu, jien li numanizza lill-għasfura, Tom Hanks f'Cast Away ikellem lill-ballun u saħansitra jagħtih isem, u ommi li tagħti ġudizzju dwar il-purtieri li se tfassal.
Subscribe to:
Comments (Atom)